8 روش درمان اعتیاد
اعتیاد یک بیماری پیچیده است که می تواند بسیاری از بخش های زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. اعتیاد به درمان های فردی نیاز دارد که علائم و علل زمینه ای بیماری و هم چنین عواقبی را که مصرف مواد در بخش های مختلف زندگی فرد دارد، بررسی کند. این درمان ها شامل بالا بردن توانایی آن ها برای اجتماعی شدن، سلامت جسمی و روانی آن ها و عواقب آن در محل کار، خانه، مدرسه یا قانون می شود. انواع درمان های زیادی برای درمان مؤثراعتیاد وجود دارد که ما در کلینیک روژمان قصد داریم برای شما توضیح دهیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه علل ایجاد اعتیاد می توانید این مقاله از روژمان را بخوانید.
انواع درمان توانبخشی اعتیاد
بسته به شدت اعتیاد، شما یا یکی از عزیزان ممکن است برای دستیابی به بهبودی طولانی مدت به یک سطح مراقبت یا چندین سطح نیاز داشته باشید. در زیر انواع توانبخشی که در آن برنامه های درمانی مورد استفاده قرار می گیرد، را برایتان توضیح میدهیم:
۱. سم زدایی
مسمومیت با مواد مخدر بسیار خطرناک است. یک برنامه سم زدایی با مدیریت پزشکی به تثبیت بیمار کمک می کند و به او کمک می کند بر علائم ترک مواد مخدر یا الکل غلبه کند. این برنامه ها ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد. هنگامی که ثبات حاصل شد، ممکن است بیمار به یک برنامه بستری نیاز داشته باشد.
سم زدایی چیست و چگونه است؟
سم زدایی فرآیندی است که در آن تمام آثار الکل و مواد مخدر از بدن حذف می شود و اطمینان حاصل می شود که فرد از نظر فیزیکی پایدار است و آماده شروع درمان برای غلبه بر اعتیاد است. این همیشه بخشی از درمان اعتیاد نیست، اما اغلب هنگام ورود به بازتوانی انتظار می رود.
اعتیاد به الکل یا مواد مخدر باعث می شود بدن افراد به داشتن این مواد در سیستم خود عادت کند. هنگامی که این مواد به تدریج کاهش یافته و در طول سم زدایی از بین می روند مغز انسان باید بتواند تاثیرات ناگهانی که از مواد شیمیایی حاصل شده را با ترک تطبیق دهد. این به طور معمول باعث می شود افراد مجموعه ای از علائم ناخوشایند را به نام علائم ترک تجربه کنند.
فرآیند سم زدایی با هدف به حداقل رساندن تأثیر منفی علائم ترک و ایجاد تجربه تا حد امکان ایمن و راحت است. موثر ترین شکل سم زدایی، سم زدایی تخصصی است که از نظر پزشکی توسط متخصصین آموزش دیده کمک و پشتیبانی می شود. این معمولا در یک مرکز یا کلینیک تخصصی سم زدایی، تحت مراقبت پزشکان، پرستاران و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی اتفاق می افتد. تلاش برای سم زدایی به تنهایی به ندرت موفقیت آمیز است و این احتمال وجود دارد که افراد علائم ترک غیر ضروری را تجربه کنند و با تلاش های ناموفق زیاد انگیزه خود را از دست بدهند.
هنگامی که مقدار الکل یا مواد مخدر در سیستم بدنی بیمار به تدریج کم می شود، این افراد به طور معمول علائم ترک را تجربه خواهند کرد. علائم ترک مواد مخدر و علائم ترک الکل می توانند کاملاً مشابه باشند، بنابراین بسیاری از اشخاص کار سم زدایی می کنند می توانند علائم مشابهی نیز داشته باشند. با این حال، نوع علائم ترک تجربه شده و هم چنین شدت این علائم بستگی به مدت زمانی که فرد به الکل یا مواد مخدر معتاد بوده، نوع ماده ای که به آن اعتیاد دارد، میزان مصرف آن و سلامت عمومی روحی و جسمی آن ها دارد.
درک این نکته مهم است که هر فردی سم زدایی را به روشی منحصر به فرد تجربه می کند و هر سم زدایی جدید کاملا متفاوت است، صرف نظر از این که فردی قبلا سم زدایی را انجام داده است یا خیر. برای کسب اطلاع از انواع اعتیاد میتوانید انواع مختلف اعتیاد کدامند را در این مقاله از روژمان بخوانید.
۲. توانبخشی بستری
برنامه های توانبخشی بستری راه حلی است که بیماران تحت نظارت و برنامه های مراقبتی ساختاریافته برای غلبه بر اعتیاد خود دریافت خواهند کرد. این برنامه ها ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد و ممکن است به صورت توانبخشی سرپایی انجام شوند.
۳. توانبخشی سرپایی و برنامه های سرپایی فشرده
برنامه های سرپایی به مراجعان این امکان را می دهند که در درمان شرکت کنند و درمان را در زمان خود دریافت کنند، زیرا بیماران نیازی به حضور در محل یا زندگی در مرکز ترک ندارند. درمان ممکن است در یک مرکز درمان سوء مصرف مواد، کلینیک سلامت جامعه، کلینیک وابسته به بیمارستان، یا سایر مراکز، که به طور منظم جلسه دارند، انجام شود. برخی از برنامه های سرپایی حتی ممکن است برنامه های شبانه و آخر هفته باشند که آن ها را برای مسئولیت های شخصی، خانوادگی و یا حرفه ای مورد علاقه در اختیار مراجع قرار می دهند که ممکن است آن ها را از حضور در یک بازتوانی بستری باز دارد.
انواع درمان ترکیبی اعتیاد
درمان اعتیاد معمولاً شامل ترکیبی از جلسات درمانی گروهی و فردی است که بر آموزش مهارت های مورد نیاز برای هوشیار ماندن و هم چنین نحوه گذر از موقعیت های مختلف بدون استفاده از مواد مخدر یا الکل تمرکز می کند. رفتار درمانی شاید بهترین روش باشد. انواع متداول در درمان اعتیاد وجود دارد که اغلب در طول ترک افراد مورد استفاده قرار می گیرد. رویکردهای درمانی رفتاری کلی با انواع تکنیک های مؤثر تطبیق داده شده است. این رویکرد ها عبارتند از:
۱. درمان فردی، گروهی و خانوادگی
بیماران ممکن است در این نوع درمان تحت هدایت درمانگر، با گروهی در فضایی امن و مورد حمایت همتایان، و یا با مشارکت خانواده یا هر فرد مهمی در زندگی بیمار شرکت کنند.
۲. درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری (CBT) مراجعان را تشویق می کند تا افکار تکرار شونده را مورد سؤال و بررسی قرار دهند که افکار منفی و ناسالم را حذف کنند. درمان شناختی رفتاری (CBT) را می توان در درمان انواع مختلف مصرف مواد مشکل ساز به کار برد. افراد تحت درمان با تکنیک های درمان شناختی رفتاری (CBT) یاد می گیرند که رفتارهای ناسازگار خود را تشخیص دهند و تغییر دهند.
درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به افراد در مهارت های مقابله ای، شناسایی موقعیت های پرخطر و اقداماتی که باید در مورد آن ها انجام شود و هم چنین پیشگیری از عود کمک کند. این رویکرد مفید است زیرا می تواند با تکنیک های دیگر همراه شود. مهارت های آموخته شده از طریق درمان شناختی رفتاری (CBT) مدت ها پس از درمان اولیه هم چنان سودمند هستند و می توان از آن برای درمان اختلالات روانی یا جسمی همزمان استفاده کرد.
۴. مدیریت اضطراری (CM)
مدیریت اضطراری (CM) هم چنین ممکن است در درمان چندین نوع اختلال مصرف مواد مؤثر باشد (مثلاً الکل، مواد افیونی، ماری جوانا و محرک ها) و برای تشویق یا تقویت هوشیاری استفاده می شود. این روش درمان اعتیاد به مواد، پاداش های مادی را به عنوان انگیزه برای رفتارهای مطلوب، مانند حفظ هوشیاری به مراجع ارائه می کند. یک مزیت مدیریت اضطراری (CM) این است که می تواند منجر به کاهش دو مورد از بزرگ ترین مشکلات مرتبط با درمان شود: ترک تحصیل و عود اعتیاد.
۵. مصاحبه انگیزشی (MI)
مصاحبه انگیزشی (MI) یک روش درمان اعتیاد به مواد مخدر است که برای حل دوسوگرایی در افراد بهبودیافته به آن ها اجازه می دهد تا تلاش های درمانی خود را برای تغییر رفتار مشکل ساز مصرف مواد در نظر بگیرند. هدف تقویت انگیزه و تعهد مراجع به تغییر به شیوه ای است که با ارزش های فرد دچار اعتیاد مذکور سازگار باشد. بنابراین، به جای تحمیل برای درمان اجباری یا تحمیل تغییرات خاص، در جایی که مراجع است با او ملاقات می شود و با ترسیم و ایجاد آمادگی برای تغییر به او کمک می شود تا به سمت اهدافش حرکت کند.
یکی از مزایای (MI) این است که، علیرغم تسهیل توسط یک درمانگر، افرادی که در حال بهبودی هستند، انگیزه و برنامه ای برای تغییر در طی چندین جلسه ایجاد می کنند، که می تواند حس کنترل بیشتری را بر روند درمانشان ایجاد کند.
۶. رفتاردرمانی دیالکتال (DBT)
رفتاردرمانی دیالکتال (DBT) به مراجع می آموزد که چگونه احساسات خود را تنظیم کند تا رفتارهای خود تخریبی ناشی از احساسات شدید که بر اثر مصرف مواد مخدر ایجاد شده است را کاهش دهد. رفتار درمانی دیالکتال (DBT) بر 4 مجموعه مهارت تمرکز دارد که شامل تحمل پریشانی، تنظیم هیجان، تمرکز حواس و اثربخشی بین فردی است.
درمان رفتاری دیالکتال (DBT) را می توان برای بسیاری از موارد سوء مصرف مواد تطبیق داد، اما عمدتاً بر درمان اختلالات شخصیتی شدید، مانند اختلال شخصیت مرزی تمرکز می کند. درمان رفتاری دیالکتال (DBT) برای کاهش هوس، کمک به بیماران برای اجتناب از موقعیت ها یا فرصت های عود، کمک به ترک اقداماتی که مصرف مواد را تقویت می کند، کار می کند. هم چنین این نوع درمان کمک می کند که مهارت های مقابله ای سالم را بیاموزند.
۷. حساسیت زدایی و پردازش مجدد توسط حرکت چشم (EMDR)
حساسیت زدایی و پردازش مجدد توسط حرکت چشم (EMDR) به مراجع کمک می کند تا از تجربیات آسیب زا که منجر به علائم و پریشانی می شود، بهبود یابند. (EMDR) با استفاده از تمرین های تحریک دوگانه برای بحث در مورد آسیب های گذشته و درگیر شدن همزمان سایر بخش های مغز از طریق حرکات دوطرفه چشم، صداها یا ضربه ها، به بهبود سیستم پردازش اطلاعات مغز کمک می کند و ثبات عاطفی و کاهش علائم را تقویت می کند. مزایای (EMDR) از نظر تجربی آن قدر مؤثر است که به طور رسمی توسط انجمن روانشناسی آمریکا به عنوان درمانی برای اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و سایر شرایط تروما تأیید شده است.
۸. رفتار درمانی عاطفی منطقی (REBT)
رفتار درمانی عاطفی منطقی (REBT) به مراجع کمک می کند تا افکار و عقاید مخرب خود را شناسایی کند، به چالش بکشد و با افکار سالم تر و سازگارتر جایگزین کند. مطالعات تجربی نشان می دهد که این فرآیند بهزیستی عاطفی و دستیابی به هدف را تحریک می کند. این به بیماران کمک می کند تا افکار خود را درک کنند و سپس به ایجاد عادات و تفکر بهتر به روش های مثبت و منطقی تر و به دست آوردن احساسات سالم تر کمک می کند.
۹. دارو
به منظور کمک به بیماران برای مقابله با ترک، دارو های کنترل شده مناسب به عنوان بخشی از فرآیند سم زدایی به آن ها داده می شود. هیچ دارویی وجود ندارد که از همه علائم ترک جلوگیری کند، اما برخی از انواع دارو ها می توانند به کاهش اضطراب و افسردگی، خواب کافی و مقابله با بسیاری از مشکلات دیگر کمک کنند.
10.پشتیبانی شبانه روزی
تحقیقات نشان داده است که مراقبت حمایتی و دلسوزانه به اندازه دارو برای سم زدایی موفق و بهترین نتایج ممکن برای بیماران مهم است. بنابراین، هر فردی که از طریق سم زدایی در یک مرکز کلینیک حمایت می شود، می تواند انتظار داشته باشد که در طول مدت این فرآیند، 24 ساعت شبانه روز تحت نظارت دقیق قرار گیرد.
سخن آخر
از آن جایی که بیماری اعتیاد اغلب بر توانایی های فرد برای تمرکز بر روی کار، تحصیل، زندگی و هر مسئله ای تاثیر می گذارد؛ برنامه های آموزشی ارائه شونده توسط درمانگران و مشاوران ترک اعتیاد بسیار لازم است. هر فرد بر حسب توانایی و نیاز، درمان متفاوتی دارد. مشاور ترک اعتیاد با بررسی سوابق و حالات و اختلالات بیمار تشخیص می دهد که چه نوع درمانی برای وی بهترین است. درمان های رفتاری اکثرا بر روی بیماران جواب داده اند و مناسب بوده است. برای اطلاعات بیشتر و کمک و راهنمایی برای ترک اعتیاد می توانید با مشاوران متخصصان کلینیک روژمان در این زمینه در ارتباط باشید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد میتوانید از طریق رزرو اینترنتی و یا تماس با کلینیک اقدام کنید.